Η εξουδετέρωση του Σολεϊμανί -μιας φιγούρας με θρυλικό στάτους  για το Ιράν- αποτελεί κλιμάκωση εκ μέρους των ΗΠΑ στον άξονα της αντιπαράθεσης Δύσης-Ιράν.

Αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Από όλους.

Αυτοί που με αφορμή το γεγονός προβλέπουν «τρίτους παγκόσμιους» ή έναν πόλεμο ΗΠΑ-Ιράν –με τον τρόπο που, ο εξ’ ορισμού δύσκολος να τυποποιηθεί επιστημονικά όρος «πόλεμος», αυτός υφίσταται συνήθως- δεν γνωρίζουν και τόσο καλά ούτε τον Σολεϊμανί αλλά ούτε και την αντιπαράθεση Ιράν-Δύσης. Ο χρονισμός του χτυπήματος, το μέρος που αυτό έλαβε χώρα και η δυναμική της περιοχής μπορούν να πούνε πολλά γενικώς για το τι οδήγησε τις ΗΠΑ σε μια απόφαση από την οποία εξουδετερώθηκε ο πιο ισχυρός, στρατιωτικά και πολιτικά, άντρας του Ιράν. Το ίδιο και η λογική του Προέδρου Τραμπ –με το Κογκρέσο να μην γνωρίζει για την απόφαση.

Ο Σολεϊμανί πιθανόν να κρύβεται πίσω από τους σχεδιασμούς των χτυπημάτων στις εγκαταστάσεις της Aramco, τις «κουρσαρικές» ενέργειες στον Κόλπο, την κατάρριψη ενός αμερικανικού drone αξίας σχεδόν 220 εκατ. και των διαδηλώσεων –που στις ΗΠΑ θυμίζουν το τραύμα της ομηρείας του 1979 στη Τεχεράνη- έξω από την αμερικανική πρεσβεία στη Βαγδάτη. Την περίοδο που ακολούθησε της αμερικανικής επέμβασης στο Ιράκ και ο σεκταριστικός εμφύλιος της περιόδου 2006-2008 και 2008-2010 (ιδίως η μάχη της Μπάσρα του 2008) κατέστησαν τον Σολεϊμανί βασικό παίκτη στη χώρα –μια περίοδος που οι ΗΠΑ απώλεσαν σχεδόν 600 άντρες πρώτης γραμμής.

Το σωρευτικό αποτέλεσμα όλων αυτών των πράξεων για έναν άνθρωπο που πολεμούσε αδιάκοπα από τον πόλεμο του Ιράν με το Ιράκ (1980-1988) και που όργωνε την περιοχή, με τους proxies του, από την Υεμένη και τον Λίβανο μέχρι την έναρξη του πολέμου στη Συρία αποτελούν και τον βασικό λόγο εξουδετέρωσής του.

Υπάρχει ωστόσο ακόμη μια παράμετρος.

Καταρχήν να σημειώσουμε το εξής: Ο Σολεϊμανί όντως πολέμησε το Ισλαμικό Κράτος την περίοδο εμφάνισής του στο Ιράκ –και αστραπιαίας κατάληψης στρατηγικής σημασίας πόλεων όπως η Μοσούλη και το Τικρίτ. Πρέπει ωστόσο να γίνει κατανοητό πως το πλέγμα λειτουργίας μιας οργάνωσης όπως οι “al-Quds” –εντός των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης- δεν εδράζεται μόνο στο να οπλίζει ή να εκπαιδεύει π.χ. τους Χούθι του Ιράν, τους (σουνίτες) μαχητές της Χαμάς στη Γάζα ή την συριακή εκδοχή της Χεζμπολάχ του Λιβάνου.

Η πολιτική επιρροή του Ιράν στο Ιράκ, πέραν των ιστορικών και θρησκευτικών λόγων και του καταστροφικού μεταξύ τους πολέμου, αυξήθηκε σταδιακά μετά την σχετική ομαλοποίηση που επήλθε μετά την αμερικανική επέμβαση του 2003. Κι αυτή η αύξηση φέρει αμιγώς την σφραγίδα του Κασίμ Σολεϊμανί –κάτι που εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο με την κατάρρευση του ιρακινού συστήματος ασφάλειας όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι μαχητές του Daesh. Την ίδια ακριβώς περίοδο που βασικός στόχος της διακυβέρνησης Ομπάμα (και πολλών ευρωπαϊκών ηγεσιών) ήταν η ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Αυτή η αύξηση της επιρροής του Σολεϊμανί αποτυπώνεται σε τρία ποιοτικά στοιχεία:

• Στην ουσιαστική απομάκρυνσή του, κάτι που περνά στα ψιλά της ελληνόφωνης ανάλυσης, το 2018 από την διοίκηση των “al-Quds” και στην μετατροπή του σε έναν ειδικό απεσταλμένο της Τεχεράνης με όρους εντολής και πολιτική ατζέντα για το Ιράκ (ότι η Βαγδάτη θα παραμένει στο άξονα επιρροής του Ιράν)
• Στο πως χειρίστηκε –όπως έπραττε πάντα- το χαρτί της σεκταριστικής βίας στο Ιράκ. Η βίαιη καταστολή στη χώρα των διαδηλώσεων τις τελευταίες ημέρες –που συντηρεί το κλίμα πολιτικής αστάθειας- φέρει την σφραγίδα του και
• Στη μετατροπή του από έναν σκιώδη στρατιωτικό και πολιτικό καθοδηγητή του ιρανικού «άξονα της αντίστασης» που εμπλέκονταν σε όλες τις μυστικές επιχειρήσεις της Τεχεράνης στην περιοχή σε έναν «λαμπερό» statesman

Το τρίτο σημείο ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό και το γιατί σκοτώθηκε ο Σολεϊμανί στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Από το 2015 έως το 2019 ο Σολεϊμανί έκανε εμφανίσεις από το Χαλέπι της Συρίας και την Φαλούτζα του Ιράκ μέχρι το κέντρο της Βαγδάτης και την… λιβανέζικη τηλεόραση. Έδινε ομιλίες, εν μέσω πανηγυρισμών, πάνω σε καπό από διπλοκάμπινα εγγύς των πεδίων μαχών, πόζαρε με μαχητές των ιρακινών ενόπλων σιιτικών οργανώσεων και εξιστορούσε, τηλεοπτικά, τα κατορθώματά του στον πόλεμο Ιράν-Ιράκ. Η πολιτική του ανάμιξη στο Ιράκ του έδωσε την αυτοπεποίθηση ότι έχει καταστεί άτρωτος ή πως οι ΗΠΑ δεν θα τον στοχοποιήσουν ποτέ.

Aκόμη και η ένταξη της δύναμης των “al-Quds” στον κατάλογο των ξένων τρομοκρατικών οργανώσεων από τις ΗΠΑ τον περασμένο Απρίλιο (αμερικανική απόφαση στην οποία εναντιώθηκε τόσο η CIA όσο και το αμερικανικό Πεντάγωνο) ή οι προειδοποιήσεις, εκ μέρους των ΗΠΑ, για μη επανεμφάνισή του επί συριακού έδάφους (σ.σ. κόκκινη γραμμή που παραβίασε όπως γνωρίζει το Geopolitical Cyprus) δεν τον πτόησαν. Το μόνο σίγουρο είναι πως το 2003 ή το 2009 δεν θα ταξίδευε στον Λίβανο από το… διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Ούτε, όπως συνέβη την στιγμή του θανάτου του, θα επέστρεφε από κηδεία μελών των ιρακινών PMUs –για να συλληπηθεί δια χειραψίας τα μέλη των οικογενειών των πεσόντων. Ο Σολεϊμανί βρήκε τον θάνατο όπως ακριβώς έζησε: “By the sword”. Πριν μετατραπεί σε μια πολιτική φιγούρα, στο Ιράν, με μεγαλύτερη επιρροή.

Κλείνοντας το να μπορεί κάποιος να προβλέψει το πως, που, πότε και σε τι βαθμό η Τεχεράνη θα ανταποδώσει για την δολοφονία Σολεϊμανί αποτελεί ένα πεδίο υπερβολής, αντίστοιχης αυτών που «βλέπουν» έναν Γ’ ΠΠ με αφορμή την αντιπαράθεση Ιράν-Δύσης. Θεωρητικά μπορεί να συμβεί οτιδήποτε: Πρεσβείες του Ισραήλ υπάρχουν σε 77 χώρες. Βάσεις των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή και παρουσία στρατιωτικού προσωπικού επίσης. Η πλεύση τάνκερ στα στενά του Ορμούζ δεν σταματάει ποτέ. Και η εγγύτητα στόχων σαουδαραβικών συμφερόντων στην Υεμένη είναι μικρή. Η Χαμάς έχει ακόμη ρουκέτες και η Χεζμπολάχ διατηρεί ακόμη την στρατιωτική και πολιτική της επιρροή στο Λίβανο. Σημασία εδώ όμως έχει ο βαθμός ανταπόδωσης. Και γεωγραφικά, μετά την επικράτηση Άσαντ/Ρωσίας στη Συρία, σημασία ξανά για την Ουάσινγκτον αποκτά το Ιράκ. Μένει να το δούμε με την θερμή παράκληση –στους αναγνώστες του Geopolitical Cyprus, ειδικούς και μη- να μην αποκλειστεί η Κύπρος, θεωρητικά, από το πεδίο εκδήλωσης αυτών των αντιποίνων.

Το γεγονός της εξουδετέρωσης του Σολεϊμανί παραμένει μια σοβαρή κλιμάκωση για την περιοχή και χρειάζεται ψυχραιμία για την κατανόηση και ανάλυση των όσων θα ακολουθήσουν.

Του Γιάννη Ιωάννου