Τα κυριότερα σημεία της έκθεσης του ΓΓ του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Αντόνιο Γκουτέρεζ εδράζονται στα εξής:
α. Η Τζέιν Χολ Λουτ επιστρέφει στη Κύπρο αλλά, προφανώς, για να καταγράψει για τελευταία φορά ιδέες, απόψεις και θέσεις των δύο πλευρών.
β. Επανέναρξη των συνομιλιών μπορεί να συμβεί μόνον αν υπάρχει ξεκάθαρος χρονικός ορίζοντας (αυστηρό χρονοδιάγραμμα) για την επίτευξη συμφωνίας. H εποχή των διαπραγματεύσεων με ανοικτό τέλος δείχνει να έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί για τα Ηνωμένα ΈΘνη μετά την αποτυχία του Κρανς Μοντανά.
γ. Ο Γενικός Γραμματέας είναι ανοικτός σε νέες ιδέες. Επί τούτου η άμεση απάντηση/αντίδραση του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου είναι σαφής: «πριν ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις εμείς δεν αποκλείουμε καμιά εναλλακτική λύση, συμπεριλαμβανομένης και της ομοσπονδίας». Πράγμα που σημαίνει πως η Τουρκία εξακολουθεί να μην αντιλαμβάνεται την διευθέτηση του Κυπριακού ως πρόκριση ενός συγκεκριμένου μοντέλου λύσης –συνεπώς η στρατηγική της παραμένει ανοικτή σε παραπάνω του ενός αποτελέσματα (με την διατήρηση του status quo να μην είναι ένα εξ’ αυτών).
δ. Η σύσταση προς αποφυγή εντάσεων στο ζήτημα του φυσικού αερίου και η προτροπή προς διάλογο προς αυτή την κατεύθυνση επιβεβαιώνει την αντίληψη του Geopolitical Cyprus για εργαλειοποίηση των υδρογονανθράκων από την τουρκική πλευρά –σε απουσία μάλιστα σαφούς μηνύματος της ε/κ πλευράς προς συμπερίληψη των Τουρκοκυπρίων σε αυτή την διάσταση, επιχείρημα που θα μπορούσε να άρει το αφήγημα της Άγκυρας «περί αποκλεισμού των Τ/κ από τις ερευνητικές δραστηριότητες της ΚΔ στην ΑΟΖ της». Αυτή η διάσταση της έκθεσης του ΓΓ είναι ένα σαφές μήνυμα προς κάθε πλευρά.
Το γεγονός πως η έκθεση του ΓΓ αφήνει ακόμη ένα μικρό, τελευταίο, παράθυρο ευκαιρίας για επανεκκίνηση του διαλόγου και επίτευξη συμφωνίας είναι η πλέον θετική διάσταση της προσέγγισης που υιοθετούν τα ΗΕ και ο Αντόνιο Γκουτέρεζ. Μένει να δούμε αν θα είναι και η τελευταία ευκαιρία για κλείσιμο του Κυπριακού με συμφωνία ή μια ιστορική αλλαγή παραδείγματος με νέα δεδομένα που θα μας απομακρύνουν από το μοντέλο λύσης της ΔΔΟ (Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας).
Το χρονολόγιο των εξελίξεων πριν την κατάθεση της έκθεσης του ΓΓ έχει πάντως ενδιαφέρον:
- Συζήτηση στο εσωτερικό της Ε/κ κοινότητας για «αποκεντρωμένη ομοσπονδία»
- Σημειολογικής σημασίας tweets του T/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί
- Επίσκεψη Κουντρέτ Οζερσάι στη Τουρκία και σημαντικές συναντήσεις με τους υπουργούς Εξωτερικών, Άμυνας και Ενέργειας της Τουρκίας
- Επανεμφάνιση Barbaros στις θαλάσσιες ζώνες της ΚΔ και δηλώσεις Τουρκίας για κάθοδο του “Fatih” στην περιοχή της ανατ. Μεσογείου με ορίζοντα πέντε μηνών
- Δήλωση του State Department: «Η πολιτική των ΗΠΑ για την ΑΟΖ της Κύπρου είναι μακροχρόνια και δεν έχει αλλάξει: οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να αναπτύξει τους πόρους της στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της. Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, θα πρέπει να μοιράζονται ισομερώς μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης. Αποθαρρύνουμε κάθε ενέργεια ή ρητορική που αυξάνει τις εντάσεις στην περιοχή», η οποία ωστόσο κινείται στη λογική και της έκθεσης του ΓΓ περί ισομερούς διαμοιρασμού των φυσικών πόρων στα πλαίσια μιας διευθέτησης.
Συνεπώς η έκθεση μπορεί να ιδωθεί ως θετική για την Ε/κ πλευρά μόνο με σχετικούς όρους γι’ αυτό καλό είναι να γίνει σωστή ανάγνωση-ερμηνεία όλων των παραπάνω. Ταυτόχρονα καθίσταται σαφές ότι οι εξελίξεις στο Κυπριακό είναι άμεσα συνυφασμένες με εξελίξεις και δυναμικές στο περιφερειακό περιβάλλον της Κύπρου που σχετίζονται μεν με το γεωτρητικό-ενεργειακό πρόγραμμα αλλά όχι μόνο με αυτό.
Της ομάδας του Geopolitical Cyprus