Οι τοπικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 2019 στην Τουρκία έρχονται να προστεθούν στις εκφάνσεις αντίδρασης και αντίστασης που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και ο Ερντογάν τα τελευταία χρόνια. Η πρώτη τέτοια έκφανση θα έλεγε κανείς ήταν οι διαδηλώσεις του «Πάρκου Γκεζί» το καλοκαίρι του 2013. Δεύτερη ήταν η απώλεια της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας στις γενικές εκλογές το καλοκαίρι του 2015 (οι οποίες οδήγησαν στις επαναληπτικές εκλογές του Νοεμβρίου 2015). Τρίτη ήταν το αδύναμο αποτέλεσμα του 51.5% στο συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017, και τέταρτη οι πρόσφατες τοπικές εκλογές.
Με την ολοκλήρωση της καταμέτρησης, αναφέρουμε ενδεικτικά ότι το ΑΚΡ έχασε την επί 25 έτη πρωτοκαθεδρία του πολιτικού ισλαμικού κινήματος στην Άγκυρα (η οποία πέρασε στο Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, CHP). Έχασε επίσης την επαρχία της Αττάλειας, καθώς και τα Άδανα που είχε ο εκλογικός του σύμμαχος, το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP). Ενώ φαίνεται ότι έχασε και την Κωνσταντινούπολη (με διαφορά περίπου 25 χιλιάδων ψήφων), το αποτέλεσμα τυγχάνει αμφισβήτησης από το ΑΚΡ και την απόφαση θα πάρει τις επόμενες μέρες το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο το οποίο θα ανακοινώσει και τα τελικά-επίσημα αποτελέσματα. Πάντως το ΑΚΡ κέρδισε στους περισσότερους επί μέρους δήμους της Κωνσταντινούπολης. Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι, σε σχέση με τα αποτελέσματα των τοπικών εκλογών του 2014, το φιλο-κουρδικό κόμμα HDP έχασε μια επαρχία στη νοτιοανατολική Τουρκία. Γενικά τα ποσοστά του ΑΚΡ αυξήθηκαν στις κουρδικές περιοχές ενώ αλλού οι Κούρδοι υποστήριξαν το CHP.
Γενικά, δημιουργείται μια δυναμική (που εν μέσω μιας εμμένουσας οικονομικής κρίσης ήταν λογική και αναμενόμενη) σταδιακής, μερικής αλλά σταθερής αποδόμησης της ηγεμονίας του ΑΚΡ στο εσωτερικό της Τουρκίας, και παρά τις αδυναμίες της αντιπολίτευσης. Είναι πλέον εμφανές ότι οι πολιτικές Ερντογάν και τα αποτελέσματά τους δεν αποξενώνουν μόνο τα κοσμικά/δημοκρατικά/μικροαστικά στρώματα της κοινωνίας αλλά και τα πιο συντηρητικά/χαμηλά. Εάν δεν υπάρξουν αποτελεσματικά και συστηματικά μέτρα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης αυτό το μοτίβο θα συνεχιστεί με δυσοίωνες προοπτικές για τον Ερντογάν – πάντως ο Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε πως η Τουρκία μπαίνει σε μια περίοδο εντατικών μέτρων για οικονομική ανάκαμψη.
Σε κάθε περίπτωση, το ΑΚΡ παραμένει πρώτο κόμμα σε ποσοστά και ψήφους (γύρω στο 44%, με το CHP στο 30%). Κάτι που θα επιτρέψει στον Ερντογάν να ερμηνεύσει τα αποτελέσματα για ακόμα μια φορά ως μήνυμα νομιμοποίησης της πολιτικής και του ρόλου του. Αυτό θα δώσει έναυσμα για περαιτέρω δραστηριότητα στην εξωτερική πολιτική τόσο στην Ανατολική Μεσόγειο όσο και στη Μέση Ανατολή. Στο πλαίσιο μάλιστα των επίσημων και ανεπίσημων διαβουλεύσεων για το μέλλον της Συρίας, δεν θα ήταν απίθανο να βλέπαμε και μια νέα στρατιωτική επιχείρηση στη Συρία (στην Μανπίτζ, ή ανατολικά του Ευφράτη), έστω και μικρής κλίμακας. Εξ άλλου, απομένουν περισσότερο από 4 χρόνια προεδρίας στον Ερντογάν ενώ δεν υπάρχουν στο εγγύς μέλλον άλλες εκλογικές αναμετρήσεις που να θέτουν οποιαδήποτε εμπόδια ή να τον αναγκάζουν σε αναπαραγωγή κρίσεων για μικροπολιτικούς λόγους.
Του Ζήνωνα Τζιάρρα
Τελευταία ενημέρωση άρθρου: 01/04/2019