Πριν από δύο μήνες, σε άρθρο του Geopolitical Cyprus, γράφαμε, με βάση συγκεκριμένες πληροφορίες, για τις δυναμικές και τα κίνητρα πίσω από τις νέες πολιτικές δυνάμεις που σχηματίζονται στην Τουρκία εναντίον του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) και του ίδιου του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Από το τότε, τα πράγματα έχουν επιδεινωθεί με πιο πρόσφατο γεγονός την αποπομπή τεσσάρων στελεχών από το ΑΚΡ με απόφαση του Ερντογάν. Μεταξύ των τεσσάρων, που περιλαμβάνουν τον επικεφαλής της κοινοβουλευτικής επιτροπής ανθρωπίνων δικαιωμάτων Ayhan Sefer Üstün, τον κομματικό αναπληρωτή Κωνσταντινούπολης, Abdullah Başçı, και τον πρώην αναπληρωτή αντιπρόεδρο Selçuk Özdağ, βρίσκεται και ο περιβόητος Αχμέτ Νταβούτογλου – επίδοξος νέος κομματάρχης και αντίπαλος του Ερντογάν.

Έχει διαρρεύσει ότι ένα νέο κόμμα έχει ήδη εγγραφεί στην Τουρκία με την ονομασία “Κόμμα Ζωής και Δικαιοσύνης” (Life and Justice Party, Yaşam ve Adalet Partisi), ενώ υπάρχουν αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτό ανήκει στον Νταβούτογλου ή στον Ali Babacan ο οποίος ετοιμάζει επίσης ένα νέο πολιτικό κόμμα. Ωστόσο, οι πηγές του Geopolitical Cyprus μας ενημέρωσαν εδώ και καιρό ότι το όνομα που επεξεργάζονται ο Babacan και οι συνεργάτες του είναι “Κόμμα της Ηρεμίας”, χωρίς όμως να έχουν καταλήξει ακόμα (για ευνόητους λόγους δεν θα αναφέρουμε την ακριβή τουρκική ονομασία). Συνεπώς το Κόμμα Ζωής και Δικαιοσύνης πιθανόν να ανήκει στον Νταβούτογλου.

Επιπλέον, η ονομασία “Ζωής και Δικαιοσύνης” προσομοιάζει πολύ στο “Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης”, του υφιστάμενου κόμματος. Όνομα συνηφασμένο με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τα σχετιζόμενα ή συγγενικά της κόμματα – βλ. π.χ. Κόμμα Ελευθερίας και Δικαιοσύνης (Αίγυπτος), Κόμμα Δικαιοσύνης και Οικοδομής (Λιβύη), Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (Τυνησία, Μαρόκο, Αλγερία, και Τουρκία). Δεδομένου ότι μεταξύ Babacan  και Νταβούτογλου, ο τελευταίος είναι εκείνος που θεωρείται διανοητής του πολιτικού Ισλάμ (κοινωνός του κινήματος “Εθνικής Άποψης” και άλλων ισλαμιστικών ταγμάτων), τότε το σενάριο για τη σχέση Νταβούτογλου και Κόμματος Ζωής και Δικαιοσύνης καθίσταται ακόμα πιο αληθοφανές – μολονότι οχι ακόμα βέβαιο.

Αντιθέτως, ο Babacan, σύμφωνα με τουρκικές πηγές που γνωρίζουν καλά, είναι κοσμικός-δημοκρατικός και δεν ενδιαφέρεται για το ισλαμιστικό αφήγημα των Ερντογάν-Νταβούτογλου. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο Babacan έχει την φιλοδοξία να αλλάξει το παράδειγμα του τουρκικού πολιτικού σκηνικού, που είναι ιδιάζον και κυριαρχείται περίπου από κεντρο-αριστερούς (εθνικιστές) και (κεντρο-)δεξιούς ή ακροδεξιούς (επίσης εθνικιστές).

Επιθυμεί να δημιουργήσει ένα κόμμα, το οποίο θα τοποθετείται, όπως μας αναφέρθηκε αυτολεξεί, στο “κέντρο-κέντρο”, θέλοντας να προσελκύσει κοσμικές και δημοκρατικές δυνάμεις (συντηρητικές ή μη) από όλους τους χώρους και όλες τις κοινότητες/στρώματα της Τουρκίας. Να προσφέρει, δηλαδή, μια εναλλακτική που να είναι πραγματική εναλλακτική και να μην προέρχεται από – ή να κατευθύνεται προς – την συντηρητική δεξιά (όπως π.χ. το Καλό Κόμμα, ή το κόμμα του Νταβούτογλου).

Τo Geopolitical Cyprus έχει στην κατοχή του όλα τα βασικά σημεία του πολιτικού προγράμματος που επεξεργάζεται η πρωτοβουλία Babacan. Αναφέρουμε ενδεικτικά και συνοπτικά (χωρίς λεπτομέρειες) τα εξής:

• Συνταγματική μεταρρύθμιση του προεδρικού συστήματος
• Αποκεντρωμένο διοικητικό σύστημα με περισσότερες εξουσίες στους δήμους
• Μείωση του ορίου του 10% για είσοδο στη βουλή (οι απόψεις κυμαίνονται μεταξύ 2.5% και 5%)
• Μεταρρύθμιση-φιλελευθεροποίηση της οικονομίας
• Υποστήριξη του πρωτογενούς οικονομικού τομέα
• Επαναφορά της διάκρισης των εξουσιών
• Έναρξη ειρηνευτικής διαδικασίας για την επίλυση του Κουρδικού
• Παραχώρηση δικαιωμάτων στους Κούρδους
• Αποκατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών
• Φιλο-δυτική/ευρωπαϊκή στροφή

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, αν και νωρίς ακόμα, γίνονται σκέψεις για συνεργασία με τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, για τις προεδρικές εκλογές του 2023 (εάν δεν υπάρξουν πρόωρες εκλογές).

Γενικά, η πρωτοβουλία Babacan, σε αντίθεση με την πρωτοβουλία Νταβούτογλου, φαίνεται να κερδίζει έδαφος στην κοινή γνώμη, πρώτον διότι ο Νταβούτογλου θεωρείται εν πολλοίς αποτυχημένος και “μια απ’ τα ίδια” και, δεύτερον, διότι ο Babacan χαίρει μεγάλης εκτίμησης για την μετριοπάθειά του, την στάση του και πάνω από όλα την επιτυχημένη διαχείριση της οικονομίας που έχει στο ιστορικό του.

Πάντως, η κίνηση του Ερντογάν να αποπέμψει τα τέσσερα στελέχη από το ΑΚΡ (σσ. ο Babacan είχε αποχωρήσει από μόνος του στις αρχές Ιουλίου) αποτελεί πιθανόν μια προσπάθεια να προλάβει τις εξελίξεις και να πιέσει τους επίδοξους αντιπάλους του σε σπασμωδικές και βεβιασμένες κινήσεις που ίσως τους κοστίσουν τα πάντα. Γνωρίζουμε εξ άλλου ότι τόσο ο Νταβούτογλου όσο και ο Babacan περιμένουν τον κατάλληλο χρονισμό για να κινητοποιηθούν και να τοποθετηθούν εναντίον του Ερντογάν ως κόμματα, ανοιχτά και επίσημα.

Όπως αναφέραμε και την προηγούμενη φορά, η κατάλληλη ευκαιρία δεν έχει ακόμα παρουσιαστεί, ο Ερντογάν δεν έχει ακόμα αποδυναμωθεί αρκετά και – λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη αυταρχική αντικατάσταση εκλεγμένων δημάρχων με δικά του άτομα – βρίσκεται ακόμα σε θέση να καταπνίξει τις νέες αντιπολιτευτικές προσπάθειες των πρώην συντρόφων του.

Του Ζήνωνα Τζιάρρα