Η διπλωματική διάσκεψη της Μόσχας με την συμμετοχή των δύο αντιμαχόμενων πλευρών της Λιβύης (LNA/GNA) και της Τουρκίας ανέδειξε την τεράστια διπλωματική αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να επιλύσει την κρίση που ξεκίνησε από τον περασμένο Απρίλιο (04.04) όταν ο στρατηγός Χαφτάρ αποφάσισε να καταλάβει την Τρίπολη. Η εικόνα της Μόσχας και Άγκυρας σε ρόλο ειρηνοποιού αποτελεί, για πολλαπλούς λογους, πολιτικούς και ιδεολογικούς, ως μια προβληματική κατάσταση για τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Η μη υπογραφή της συμφωνίας εκεχειρίας από τον στρατηγό Χαφτάρ τον απομονώνει περαιτέρω για μια σειρά λόγων:
- Ενώπιον των κύριων υποστηρικτών του (ΗΑΕ, Γαλλία, Αίγυπτος και Ρώσοι μισθοφόροι, με αυτή την σειρά) φαντάζει αναξιόπιστος. Δεν κατόρθωσε επί μήνες να καταλάβει την Τρίπολη. Κι επιπλέον πριν μεταβεί στη Μόσχα, Πούτιν και ΗΑΕ είχαν ανοικτά κανάλια επικοινωνίας με το Άμπου Ντάμπι να δίνει το πράσινο φως στη ρωσική πρωτεύουσα. Συνεπώς ο κύριος υποστηρικτής του Χαφτάρ, τα ΗΑΕ, δεν αντιτέθησαν επί της αρχής στη δημιουργία μιας εκεχειρίας και στη διενέργεια συνομιλιών.
- Ακόμη κι αν ο στρατηγός Χαφτάρ κερδίσει χρόνο ενόψει Βερολίνου για να καθορίσει επί του εδάφους τις κόκκινες γραμμές του (θέσεις LNA προ ή μετά 4ης Απριλίου, τύχη καταληφθείσας Σύρτης, ανασυγκρότηση για ενδεχόμενη αναζοπύρωση της προσπάθειας κατάληψης της Τρίπολης, κοκ) αυτή η καθυστέρηση δεν επιλύει την κρίση στη χώρα καθιστώντας τον ίδιο μέρος του προβλήματος –ενός προβλήματος που δεν επιθυμούν ΕΕ, Ρωσία και Αίγυπτος. Χρόνο σε αυτή την περίπτωση κερδίζει και η άμυνα της Τρίπολης –με την ενίσχυσή της από τουρκικές δυνάμεις και τουρκικούς proxies, κίνηση που αποτελεί και το διπλωματικό χαρτί πίεσης της Τουρκίας που αναζητεί –όπως διαφάνηκε και από τις συναντήσεις με την ιταλική διπλωματία πέραν της Μόσχας- μια συνολική διευθέτηση με όλους τους εμπλεκόμενους δρώντες.
- Επί του πεδίου, η πραγματική πρόοδος για την προέλαση του LNA βασίστηκε σε Ρώσους μισθοφόρους. Ο Πούτιν άδειασε τεχνηέντως τον Χαφτάρ τονίζοντας, ενώπιον μάλιστα της Γερμανίδας καγκελαρίου, πως η ύπαρξη της ρωσικής Wagner δεν αντιπροσωπεύει τα ρωσικά συμφέροντα. Μια προσεκτική κίνηση της ρωσικής διπλωματίας που αν συνοδευτεί από game changing αποχώρηση των Ρώσων private military contractors αφαιρεί ισχύ από τις στρατιωτικές δυνατότητες του LNA και ενισχύει το αδιέξοδο σε ένα πιθανό σενάριο της αναζοπύρωσης της προσπάθειας για κατάληψη της Τρίπολης. Εκτός αν οι μισθοφόροι του LNA από το Σουδάν ή το Τσαντ καταλάβουν την πόλη…
Το δίλημμα ασφάλειας ενώπιον του Χαφτάρ είναι προφανές. Και τα κυρίαρχα σενάρια που πρέπει να εξεταστούν εδώ είναι ένα ενδεχόμενο παραγκώνισής του ή αλλαγής πλεύσης ως προς το σενάριο συναίνεσης σε μια εκεχειρία/συμφωνία κατάπαυσης του πυρός.
Στη κρίση της Λιβύης όσοι πόνταραν στον στρατηγό Χαφτάρ ενδέχεται να χάσουν. Μένει βέβαια να δούμε και την συνέχεια των εξελίξεων και κυρίως τον ρόλο που θα παίξουν, στο εξής, τα ΗΑΕ.
Του Γιάννη Ιωάννου