Στο φως της δημοσιότητας ήρθε η συνάντηση του Κύπριου Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου όπου, σύμφωνα με τον πρώτο, έγινε αναφορά σε συνομοσπονδιακό μοντέλο λύσης για το Κυπριακό από τον Τσαβούσογλου και σε “Χαλαρή Ομοσπονδία” από τον πρόεδρο Αναστασιάδη.
Σε αντίθεση με τα μοντέλα της Ομοσπονδίας και της Συνομοσπονδίας, η “Χαλαρή Ομοσπονδία” δεν αποτελεί κάποιο συγκεκριμένο, καταγεγραμμένο μοντέλο. Επιδιώκει μάλλον να παρουσιαστεί ως μια εκδοχή της Ομοσπονδίας ενώ η “χαλαρότητα” αναφέρεται στον αριθμό εξουσιών και αρμοδιοτήτων της κεντρικής κυβέρνησης και των συνιστώντων κρατιδίων αντίστοιχα.
Μια βασική διαφορά μεταξύ Ομοσπονδίας και Συνομοσπονδίας, είναι ότι η πρώτη έχει μια πιο ισχυρή κεντρική-ομοσπονδιακή κυβέρνηση που είναι, μεταξύ άλλων, υπεύθυνη για βασικά θέματα (εθνικής κυριαρχίας) όπως η εξωτερική πολιτική, η διαχείριση των φυσικών πόρων, η αμυντική πολιτική, ο έλεγχος και η ασφάλεια των εθνικών/κρατικών συνόρων και άλλα. Το “κατάλοιπο εξουσίας” σε αυτή την περίπτωση, δηλαδή οι λοιπές αρμοδιότητες που δεν έχουν να κάνουν τόσο με θέματα κυριαρχίας αλλά με θέματα διοίκησης και διαχείρισης, δίνεται στα συνιστώντα κρατίδια. Αντίθετα, σε ένα συνομοσπονδιακό μοντέλο τα συνιστώντα κρατίδια έχουν πολύ περισσότερες εξουσίες σε σχέση με την κεντρική κυβέρνηση που είναι αδύναμη. Με άλλα λόγια μια συνομοσπονδία είναι περίπου μια “ένωση” δύο εν πολλοίς κυρίαρχων οντοτήτων-κρατιδίων.
Η Χαλαρή Ομοσπονδία προκρίνει βασικά τη μείωση των αρμοδιοτήτων σε επίπεδο κεντρικής-ομοσπονδιακής κυβέρνησης (με το επιχείρημα, π.χ. ότι έτσι το κράτος θα λειτουργεί πιο εύρυθμα) και την ενίσχυση των συνιστώντων κρατιδίων. Αν και ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί πόσες και ποιές αρμοδιότητες-εξουσίες θα έχει η κεντρική κυβέρνηση και ποιές τα συνιστώντα κρατίδια, είναι οφθαλμοφανές ότι η έννοια της Χαλαρής Ομοσπονδίας απομακρύνεται από την Ομοσπονδία και πλησιάζει την Συνομοσπονδία.
Ήταν εδώ και καιρό φανερό ότι το περιεχόμενο των συνομιλιών ή ακόμα και η βάση λύσης του Κυπριακού θα άλλαζε. Μπορεί η Τουρκία να το έκανε ξεκάθαρο μετά τον αποτυχημένο γύρο συνομιλιών στο Κραν Μοντανά, προειδοποιούσαμε όμως για τον κίνδυνο εδώ και χρόνια. Οι τελευταίες εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η βάση των συνομιλιών (στο βαθμό που αυτές υπάρχουν ή θα επανεκκινήσουν) ευθυγραμμίζεται περισσότερο με τις απαιτήσεις της Τουρκίας. Ιστορικά αυτό δεν είναι κάτι νέο. Σήμερα όμως, αυτό που οι Κύπριοι έχουν ενώπιόν τους είναι το σενάριο μιας διχαστικής λύσης άνευ προηγουμένου.
Τέλος, τα πιο πάνω αποδεικνύουν στους δύσπιστους για ακόμα μια φορά ότι η Τουρκία βολεύεται με κάποια μορφή διχοτόμησης ακριβώς διότι τα τελευταία 15 χρόνια έχει εργαστεί επιμελώς, αλλάζοντας το περιεχόμενο της διχοτόμησης. Σήμερα έχει τη δυνατότητα να την προωθεί ως συνομοσπονδία. Αύριο, κανείς δεν ξέρει.
Της ομάδας του Geopolitical Cyprus
Η εμμονή κάποιων στην Κύπρο με τις ονοματοδοσίες ίσως να εξηγείται με την ναντίστοιχη εμμονή μας για κουμπαριές στην πατρίδα μας. Τόσο η έννοια Ομοσπονδία όσο και αυτής της Συνομοσπονδίας είναι ατελώς καθορισθείσες νομικές έννοιες σε παγκόσμιο επίπεδο. Ομοσποδιακά μοντέλα υπάρχουν από τις ΗΠΑ μέχρι το Βέλγιο κι από τον Καναδά μέχρι την Ελβετία. Η εμμονή στο πως αποκαλείται η όποια λύση είναι τόσο επιφανειακή όσο να συζητούν δύο παιδιά για το αν θα πρέπει το δώρο τους να τυλιχτεί σε πλέον ή σε κόκκινο χαρτί. Μπορεί να έχει κάποια διαφορά το περιτύλιγμα; Ίσως. Θα είναι όμως τόσο ουσιαστική και σημαντική όσο το περιεχόμενο αυτό καθεαυτό; Σίγουρα όχι.
Εγκλωβίσαμε τον κόσμο σε ατέρμονες και άνευ αντικειμένου συζητήσεις με όρους όπως ΔΔΟ κτλ. Με τους μεν να κατηγορούν όσους δεν δηλώνουν προσήλωση στην ΔΔΟ ως προδότες και άλλους να χαρακτηρίζουν όσους εμμένουν στην ΔΔΟ ως προδότες.
Θυμίζω ότι το τελικό Σχέδιο ΑΝΑΝ αυτόαποκαλείτο ΔΔΟ. Το ίδιο και τα προηγούμενα όπως το ΑΝΑΝ 3.
Ας ξεκολλήσουμε από την επικεφαλίδα κι ας μιλήσουμε ειλικρινά με τα στοιχεία που πρέπει να εμπεριέχει η λύση. Μια ΔΔΟ μπορεί να είναι εξαιρετική λύση για το Κυπριακό όπως και καταστροφική. Ας εστιάσουμε στις λεπτομέρειες κι όχι απλώς στους βαρύδουπους τίτλους.