Στις 5 Μαρτίου, μετά από πολύωρες διαπραγματεύσεις, Πούτιν και Ερντογάν κατέληξαν σε συμφωνία για εκεχειρία στην επαρχία Ίντλιμπ της βορειοδυτικής Συρίας. Όπως είχαμε εκτιμήσει και στο Geopolitical Cyprus, η συμφωνία ήταν αναμενόμενη για συγκεκριμένους λόγους (βλ. εδώ, εδώ, και εδώ) .
Στο πλαίσιο της συμφωνίας, οι ρωσικές και τουρκικές δυνάμεις θα διενεργούν κοινές περιπολίες κατά μήκος του αυτοκινητόδρομου Μ4 που συνδέει το Χαλέπι με την Λατάκεια (όπου έχει ισχυρή παρουσία η Ρωσία). Παράλληλα, θα δημιουργηθεί μια ασφαλής ζώνη-διάδρομος έξι χιλιομέτρων κατά μήκος του ίδιου αυτοκινητόδρομου (Μ4).
Μερικές Σημειώσεις για τη Συμφωνία
- Απλουστευμένες αναλύσεις τύπου “Ο Ερντογάν γονάτισε, ο Πούτιν κέρδισε”, δεν έχουν θέση. Πρόκεται για μια περίπλοκη διαχείριση και διαπραγμάτευση.
- Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι δεν ζητήθηκε από την Τουρκία να αποσύρει τον στρατό της ή να οπισθοχωρήσει στο Ίντλιμπ.
- Δεν είναι τυχαίο που στις τελευταίες επιχειρήσεις της Τουρκίας (“Ασπίδα της Άνοιξης”) κατά του Άσαντ η Ρωσία έδειξε πλήρη ανοχή. Με τον ίδιο τρόπο που η Μόσχα έστειλε μήνυμα στην Τουρκία (με τον γνωστό βομβαρδισμό που κόστισε τη ζωή σε 30-50 Τούρκους στρατιώτες), στέλνει μηνύματα και στον Άσαντ.
- Συνεπώς, η συμφωνία εκεχειρίας, αν και είναι μια εύθραυστη συμφωνία που πολύ πιθανόν αργά ή γρήγορα να καταρρεύσει (ήδη σημειώνονται εχθροπραξίες), δείχνει τουλάχιστον τρία πράγματα:
- τον ρυθμιστικό ρόλο της Μόσχας,
- τις αντοχές της σχέσης Τουρκίας-Ρωσίας (με τα όποια προβλήματα αυτή αντιμετωπίζει)
- και τις πιέσεις που δέχεται ο ίδιος ο Άσαντ εφόσον αναδεικνύεται ως πρόβλημα για την “εύκολη” διευθέτηση του Συριακού (τουλάχιστον με τον τρόπο που το αντιλαμβάνονται άλλες εξωτερικές δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η Τουρκία αλλά και η Δύση).
Σε ό,τι αφορά το πιο πάνω τρίτο υποσημείο (τον ρόλο του Άσαντ), το οποίο επίσης υπογραμμίσαμε στο παρελθόν, ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι σε προχθεσινή του συνέντευξη στο ρωσικό τηλεοπτικό δίκτυο «Ρωσία-24», ο Άσαντ δήλωνε πως,
Η Συρία και η Τουρκία έχουν ζωτικά κοινά συμφέροντα, Στην Τουρκία ζουν πολλοί Τούρκοι συριακής καταγωγής, ενώ στην Συρία πολλοί Σύροι τουρκικής καταγωγής. Αυτό συνιστά μια αμοιβαία διείσδυση πολιτισμών που έχει ιστορικές ρίζες. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο δεν είναι λογικό να υπάρχουν μεταξύ μας σοβαρές διαφωνίες.
Ο Σύρος πρόεδρος έχει αντιληφθεί ότι ο ρόλος και η θέση του έχουν διασυνδεθεί:
- με την σχέση Τουρκίας-Ρωσίας
- με βασικές αντιλήψεις περί απειλών/ασφάλειας της Τουρκίας (προσφυγικό, τρομοκρατία, κουρδικό)
- με το προσφυγικό ως ευρωπαϊκό πρόβλημα, και
- με την τριγωνική σχέση/ανταγωνισμό Ρωσία-Τουρκία-ΗΠΑ.
Υπό αυτό το πρίσμα, η λύση σε πολλά από τα πιο πάνω προβλήματα έγκειται για πολλούς δρώντες στο δίλημμα “συμβιβασμός του Άσαντ ή απομάκρυνση του Άσαντ”. Ο Άσαντ φαίνεται να επιλέγει προς το παρόν το πρώτο, θέλοντας να εξαγοράσει χρόνο για την απαραίτητη ανασύνταξη διπλωματικών και στρατιωτικών δυνάμεων που θα απαλείψουν αυτό το δίλημμα.
Το κατά πόσο θα τα καταφέρει είναι κάτι που θα φανεί, αλλά σε κάθε περίπτωση πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα δεδομένου ότι οι γεωπολιτικές πιέσεις που προκύπτουν από – και συνδέονται με – το Συριακό είναι πολλές.
Του Ζήνωνα Τζιάρρα