O γειτονικός Λίβανος δείχνει να διέρχεται μία από τις κρισιμότερες καμπές της σύγχρονης, και πολυτάραχης, ιστορίας του. Δεν είναι μόνο το εθνοσεκταριστικό μωσαϊκό του και ο συνεχιζόμενος πόλεμος, στη Συρία, που υπερχειλίζει στα νότια σύνορά του αλλά η κατάσταση της οικονομίας που τέμνει οριζόντια όλες τις τάξεις της χώρας, από τις φτωχές σουνιτικές γειτονιές της Τρίπολης μέχρι τους πολέμαρχους της Χεζμπολάχ και την πάλαι κραταιά εύρωστη οικονομική τάξη της χώρας. Με το εθνικό νόμισμα να έχει χάσει την αξία του κατά 85%, την ανώτερη τάξη να μην μπορεί να τραβήξει από τα ATM μερικά δολάρια και με την τρέχουσα κυβέρνηση να αδυνατεί να βρει μια φόρμουλα διάσωσης με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καθίσταται σαφές πως το επόμενο τρίμηνο –η δυναμική ισχύει έως το τέλος του χρόνου- μπορεί το κράτος που βγήκε από τον μακρόχρονο εμφύλιο του 1975, στις αρχές του ’90, να μην υφίσταται όπως το γνωρίσαμε.
Στη ζοφερή αυτή κατάσταση πρέπει να προστεθεί η νέα δέσμη κυρώσεων προς την Συρία του Άσαντ (το Caesar Act) που καθιστά τα σύνορα με την Δαμασκό ακόμη πιο πορώδη, την συνεχιζόμενη ένταση Ισραήλ-Χεζμπολάχ και φυσικά την αυξημένη ανθρωπιστική πίεση λόγω της ύπαρξης σχεδόν 1.5 εκατ. προσφύγων από την Συρία. Η προ μηνών δυναμική των διαδηλώσεων από τους πολίτες του Λιβάνου εναντίον της διαφθοράς έρχεται σε μια έντονη συγκυρία αύξησης, εν μέσω της πανδημίας του Covid-19, του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας –συνταγή που στον Λίβανο θα εκτόνωνε την βαθιά οικονομική και υπαρξιακή κρίση όπως συνηθίζεται: Με ένα νέο γύρο πολεμικών συγκρούσεων, βίας και έξωθεν δυναμικών επεμβάσεων.
Μια αναζωπύρωση του πολέμου στο Λίβανο τους επόμενους μήνες δεν πρέπει να αποκλειστεί σε καμία περίπτωση και είναι ένα σενάριο που υπό το βάρος των κρίσεων κι εντάσεων στην Μέση Ανατολή και την ανατολική Μεσόγειο οφείλει να απασχολήσει έντονα την Κύπρο. Ο πόλεμος αυτός δεν θα μοιάζει με τον πόλεμο του καλοκαιριού του 2006 αν επισυμβεί. Θα διαφέρει αισθητά ως προς τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά δεδομένης της αύξησης της ισχύος της Χεζμπολάχ, της αποφασιστικότητας του Ισραήλ να προβεί σε ένα αποφασιστικό πλήγμα εναντίον της τελευταίας και στην διάθεση εξωτερικών δρώντων (Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ, Ιράν, Κατάρ, Συρίας του Άσαντ) να επέμβουν δυναμικότερα. Μια τέτοια σύγκρουση, που θα εκτόνωνε τις κοινωνικές δυναμικές της οικονομικής κατάρρευσης, αποτελεί τεράστια πρόκληση για το δοκιμαζόμενο υποσύστημα της Μέσης Ανατολής και θα επηρέαζε αναπόφευκτα την Κυπριακή Δημοκρατία –που διατηρεί ιστορικούς, πολιτικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με την χώρα- σε πολλαπλά επίπεδα ασφάλειας σε μια κρίσιμη μάλιστα γεωπολιτική συγκυρία για όλα τα ανοικτά ζητήματα, με πρωτεύον το Κυπριακό, πτυχές του προσφυγικού και τις τουρκικές προκλήσεις στην περιοχή.
Η διαχείριση ενός προσφυγικού κύματος από τον Λίβανο, η διασφάλιση των έννομων συμφερόντων της ΚΔ στην περιοχή και η λογιστική πτυχή μιας διαχείρισης κρίσης που θα εδράζονταν στην εκκένωση πολιτών μέσω Κύπρου είναι πτυχές που πρέπει να μας απασχολήσουν.. χθες σε στρατηγικό επίπεδο. Μαζί με μια στρατηγική προσέγγιση για την διεκδίκηση, στα της ΕΕ και των σχημάτων της τριμερούς διπλωματίας στην περιοχή, πιο ενεργητικού ρόλου.
Του Γιάννη Ιωάννου
Δημοσιεύτηκε αρχικά στην εφημερίδα Φιλελεύθερος, 02/08/2020.