Οι ενδείξεις για μια νέα στρατιωτική επέμβαση, την πέμπτη κατά σειρά από το 2016 και την «Ασπίδα του Ευφράτη», εκ μέρους της Τουρκίας στη βορειοδυτική Συρία πληθαίνουν. Πέραν των διαστάσεων του Κουρδικού αλλά και της συγκυρίας του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία (100 ημερών πλέον) μια νέα αναμόχλευση του Συριακού δείχνει να δοκιμάζει τα όρια της αντοχής των ισορροπιών στο τρίγωνο Δύσης-Τουρκίας-Ρωσίας. Η Άγκυρα δείχνει να έχει εργαλειοποιήσει μια νέα επέμβαση στη Συρία για τρεις κύριους λόγους:

• Εσωτερικά, για σκοπούς συσπείρωσης των ψηφοφόρων του AKP και του υπερεθνικιστικού MHP. Κίνηση που δείχνει να απομακρύνει την κοινή γνώμη από τα τεράστια προβλήματα της οικονομίας (σ.σ. ξεπέρασε για τον Απρίλιο, το 70% ο πληθωρισμός στη χώρα) και βοηθά, δημοσκοπικά τον Ερντογάν την επομένη της γνωστοποίησης των προθέσεών του για ένα νέο «συριακό γύρο» (αύξηση έως και 2.3% σε δημοφιλία κι αποδοχή σε σειρά δημοσκοπήσεων στη Τουρκία)
• Για σκοπούς πιέσεων της Δύσης σε μια συγκυρία που Ουάσινγκτον κι Άγκυρα βρίσκονται σε ένα σκληρό διαπραγματευτικό παζάρι που εκτείνεται από το ΝΑΤΟ μέχρι το ζήτημα των F-16. Ο σύμβουλος του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν μίλησε την περασμένη Δευτέρα με τον σύμβουλο του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν και συμφώνησαν ότι… διαφωνούν με τις ΗΠΑ να αποστέλλουν σινιάλα μη συναίνεσης σε μια νέα επέμβαση -άποψη που αποκρυσταλλώνεται αμιγώς στο αμερικανικό Πεντάγωνο λόγω και της στενής επιχειρησιακής σχέσης του με τις SDF (Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις) και
• Για πρακτικούς λόγους, μιας και μια νέα επέμβαση στη Συρία θα επαναπάτριζε Σύρους πρόσφυγες σε νέες περιοχές de facto ελέγχου των τουρκικών δυνάμεων και των proxies τους (SNA/Syrian National Army), προοπτική που θα ανακούφιζε την εσωτερική διάσταση του προσφυγικού που πλήττει εκλογικά την συγκυβέρνηση AKP-MHP

Εικόνες από τις πρόσφατες ασκήσεις Τουρκίας-Syrian National Army (SNA) στις περιοχές τουρκικού de facto ελέγχου της Βορείου Συρίας. 

Tι να αναμένουμε

Οι επόμενες εβδομάδες θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό το πως η Τουρκία θα επιχειρήσει στρατιωτικά στη ΒΔ Συρία και ποιοι είναι οι βασικοί της στόχοι ως προς την περιβόητη ζώνη ασφάλειας των 30χλμ που επιδιώκει διαχρονικά ως ανάχωμα για το PΚΚ σε διασυνοριακό επίπεδο. Η Τουρκία φυσικά δεν πρόκειται να ελέγξει (αλλά ούτε κι επιδιώκει ακόμη) το σύνολο της τουρκοσυριακής μεθορίου από το Ρας αλ Αίν, στα ανατολικά, μέχρι το Αφρίν στα βορειοδυτικά. Στοχεύει ωστόσο στο βόρειο Χαλέπι και δη μεταξύ αλ Μπαμπ και Αφρίν -όπου κυριαρχούν οι, συγγενικές ιδεολογικά δυνάμεις του PKK, YPG. Και επιδιώκει να αυξήσει την επιρροή της επί του συνόλου των περιοχών μεταξύ του Τελ Αμπιάντ και της Τζαραμπλούς (τα όρια των επιχειρήσεων «Peace Spring» και «Spring Shield» την περίοδο 2019-2020) όπου πέραν του καθεστώτος Άσαντ και των Ρώσων κυριαρχούν οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF). Συνεπώς μια νέα στρατιωτική επιχείρηση της Τουρκίας θα μοιάζει, επιχειρησιακά, σαν μια Peace Spring 2.0 -με τον χρόνο και την διάρκεια να είναι έτσι σχεδιασμένα ώστε να μπορούν να τύχουν και εσωτερικής διαχείρισης από τον Τούρκο Πρόεδρο. Η διάσταση μιας νέας επέμβασης στη Συρία από την Άγκυρα δεν πρέπει να ιδωθεί ξεχωριστά από την κατάσταση στο Βόρειο Ιράκ όπου η Τουρκία έχει επαναφέρει την πίεση στις βάσεις διοικητικής και λογιστικής στήριξης του PKK -που συνδέεται άρρηκτα με το κουρδοσυριακό PYD.

Συνοπτική παρουσίαση της κατάστασης που επικρατεί στη Συρία μετά από τέσσερις στρατιωτικές επεμβάσεις της Τουρκίας καθώς και τις ζώνες ελέγχου Άσαντ, Ρώσων, Ισλαμικού Κράτους (ISIS) κι άλλων δρώντων των αντικαθεστωτικών δυνάμεων.

Λεπτές ισορροπίες

O πόλεμος στην Ουκρανία δεν επηρέασε ούτε τις κοινές περιπολίες Ρώσων-Τούρκων στο Ίντλιμπ της ΒΔ Συρίας αλλά ούτε και το άτυπο μορατόριουμ των αμερικανικών και ρωσικών δυνάμεων σε περιοχές που συναντιούνται επί του εδάφους. Ωστόσο στη παρούσα φάση δείχνει να δοκιμάζει τις αντοχές του συριακού μετώπου σε τρεις άξονες:

• Στον τρόπο που η διαφαινόμενη σύγκρουση ΗΠΑ-Τουρκίας ως προς το πράσινο φως της επιχείρησης θα επηρεάσει την προσπάθεια της πρώτης να επαναφέρει την Τουρκία σε «φιλοδυτικές» ράγες
• Στο πως μια αναζωπύρωση του μετώπου ΒΔ θα αποτελέσει ευκαιρία εργαλειοποίησης για το καθεστώς Άσαντ και την Ρωσία προκειμένου να κινηθούν επιθετικά, εκ νέου, για το Ίντλιμπ -την τελευταία μεγάλη επαρχία της Συρίας που τελεί από το 2014 εκτός του αποτελεσματικού ελέγχου της Δαμασκού και
• Στο αν μια νέα σύγκρουση, ιδίως στο βόρειο Χαλέπι, θα οδηγήσει το καθεστώς το ρωσοτουρκικών σχέσεων -που μετά το 2016 και με αφορμή την Συρία αποτέλεσαν μια στρατηγική συμπόρευση με πολλαπλά αμοιβαία οφέλη- σε κρίση, κρίση που στη τρέχουσα συγκυρία λόγω του Ουκρανικού έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Η Τουρκία με φόντο την Συρία απέκτησε λόγω των στρατιωτικών της επεμβάσεων την δυνατότητα να κινείται ευέλικτα μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας και να διαμορφώνει, στην περιοχή ενδιαφέροντος της τις συνθήκες για μεγιστοποίηση ορισμένων κερδών που συνδέονται και με την διατήρηση του Ίντλιμπ υπό τον έλεγχο των αντικαθεστωτικών δυνάμεων αλλά και με την διαμόρφωση της ατζέντας των συνομιλιών για το Συριακό

Toυ Γιάννη Ιωάννου

Το κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στην Καθημερινή Κύπρου