1. Οι Κουρδικές δυνάμεις και η συριακή κυβέρνηση, με τη βοήθεια της Ρωσίας, συμφώνησαν όπως οι Κούρδοι παραχωρήσουν εδάφη στον Άσαντ σε ανταλλαγή για τη παραχώρηση ασφάλειας και εγγυήσεων (sic) από τον συριακό στρατό. Η συμφωνία αυτή έγινε υπό τον όρο της επέκτασης της αποτελεσματικής συριακής κυριαρχίας σε αυτά τα εδάφη. Συνεπώς, η ασφάλεια που θα παράσχει ο συριακός στρατός εξαρτάται από τον βαθμό και την έκταση των κουρδικών υποχωρήσεων/παραχωρήσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα δύο μέρη βρίσκονται εδώ και πολύ καιρό σε συνομιλίες ενώ η χθεσινοβραδινή συμφωνία ήταν απολύτως αναμενόμενη.
2. Σε πρώτη φάση ο συριακός στρατός φαίνεται να κινείται προς τα προάστια της Μανμπίτζ (βλ. δυτικά του Ευφράτη), ώστε να σταθεροποιήσουν το όριο μεταξύ των κουρδικών εδαφών και των περιοχών που ελέγχονται από την Τουρκία και τον FSA. Ταυτόχρονα φαίνεται να αναλαμβάνει τον έλεγχο στην Χασάκα (ανατολικά, εκεί που βρίσκεται η κόκκινη κουκίδα μέσα στο κίτρινο) όπου υπήρχε ήδη παρουσία της συριακής κυβέρνησης. Το αμέσως επόμενο στάδιο θα είναι, σύμφωνα με τον διακανονισμό, η επαρχία του Κομπανί.
3. Οι Κούρδοι μέχρι στιγμής είναι διπλά χαμένοι. Πρώτα διότι εγκαταλείφθηκαν στη βορειοδυτική Συρία από τον αμερικανικό στρατό (ο οποίος αποχώρησε και από το Κομπανί) και, έπειτα, διότι αναγκάζονται να παραδώσουν εδάφη τα οποία πίστευαν ότι θα συναποτελούσαν το συριακό Κουρδιστάν. Η κίνησή τους όμως πρέπει να ιδωθεί και υπό το πρίσμα της πικρής εμπειρίας που είχαν στο Αφρίν (την προηγούμενη επιχείρηση της Τουρκίας), όπου οι Ρώσοι τους πρότειναν να παραδώσουν τα εδάφη για να μην εισβάλει η Τουρκία. Οι Κούρδοι αρνήθηκαν, στη συνέχεια οι Ρώσοι αποχώρησαν και ξεκίνησε η τουρκική επέμβαση.
4. Ο Άσαντ και η Ρωσία είναι προς το παρόν οι μεγάλοι κερδισμένοι της υπόθεσης. Τα εδάφη υπό τον έλεγχο του πρώτου αυξάνονται, και το μέλλον μιας ενιαίας Συρίας είναι πιο ορατό – ιδιαίτερα αν η συμφωνία επεκταθεί και σε άλλες περιοχές. Μαζί με την επέκταση των εδαφών της συριακής κυβέρνησης επεκτείνεται η ρωσική σφαίρα επιρροής αλλά και η παρουσία του Ιράν. Αποδυναμώνονται οι αποσχιστικές/αυτονομιστικές τάσεις των Κούρδων και περιορίζεται η αμερικανική σφαίρα επιρροής.
5. Σε επόμενο στάδιο η συριακή κυβέρνηση μπορεί να επιδιώξει – ή να πιέσει για – την επιστροφή και άλλων εδαφών από τους Κούρδους, αυτή τη φορά κατά μήκος του Ευφράτη ποταμού (περιλαμβανομένης της Ράκα και του Deir ez Zor) όπου βρίσκονται και οι περισσότερες πετελαιοπηγές.
6. Η Τουρκία παραμένει προσηλωμένη στην δημιουργία της ζώνης ασφαλείας που, όπως είπαμε από την αρχή, εστιάζεται στον άξονα μεταξύ Tal Abyad και Reis al Ayn (βλέπετε με μπλέ χρώμα τους θύλακες που δημιουργεί με σκοπό να τους ενώσει στην πορεία). Προς το παρόν ο στόχος είναι υπό υλοποίηση με επιτυχία. Για την εξέλιξη θα δούμε. Το νοητό όριο αυτής της ζώνης ενδέχεται να είναι ο αυτοκινητόδρομος M4, σημείο το οποίου καταλήφθηκε από τις φιλοτουρκικές δυνάμεις εχθές. Αυτό το όριο πιθανόν να διαχωρίζει την τουρκική ζώνη από τα εδάφη που θα ελέγχονται πλέον από τον συριακό στρατό.
7. Σε αντίθεση με αυτό που κάποιοι μπορεί να πιστεύουν, η παραχώρηση των κουρδικών εδαφών στη συριακή κυβέρνηση εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Τουρκίας και αποτελεί επιτυχία του συνδιασμού που κατάφερε η Άγκυρα μεταξύ στρατιωτικού και διπλωματικού επιπέδου. Εαν η Μανπίτζ περάσει υπό τον πλήρη έλεγχο της συριακής κυβέρνησης με την αποχώρηση των Αμερικανών και την απομάκρυνση των Κούρδων από το τοπικό συμβούλιο, τότε ένα πάγιο αίτημα της Τουρκίας εκπληρώνεται, και επιτυγχάνεται ο στόχος της μη παρουσίας κουρδικών διοικητικών δομών δυτικά του Ευφράτη. Ο δεύτερος πάγιος στόχος της Άγκυρας είναι η απομάκρυνση των Κούρδων από το τουρκοσυριακό σύνορο. Με τη ζώνη ασφαλείας αφενός και με την είσοδο του συριακού στρατού αφετέρου αυτός ο στόχος επίσης επιτυγχάνεται. Με άλλα λόγια, για να μπορέσει κάποιος να αξιολογήσει την επιτυχία/αποτυχία μιας επιχείρησης πρέπει να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται ορθά τους πραγματικούς αντικειμενικούς σκοπούς της. Και, ναι, σε κάθε περίπτωση, οι επιδιωκόμενοι στόχοι μπορεί να μην είναι οι ιδεατοί για τον εκάστοτε δρώντα αλλά να είναι περιορισμένοι στις ελάχιστες ανάγκες ασφάλειας και άρα προϊόν συμβιβασμού. Μάλλον έτσι έχουν τα πράγματα και στην εν λόγω σύγκρουση.
8. Ο πιο πάνω περίπλοκος διακανονισμός-διευθέτηση είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο και δεν μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την διαπραγμάτευση για το Ίντλιμπ (βορειοδυτική Συρία), εκεί όπου η συνεννόηση Ρωσίας και Τουρκίας αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια (που δεν είναι της παρούσης να αναλύσουμε)
9. Τις επόμενες ώρες και μέρες αναμένουμε να δούμε: α. τα όρια/έκταση της συμφωνίας Κούρδων-Άσαντ, β. το πόσο πρόθυμος είναι ο Ερντογάν να ρισκάρει και να σπρώξει τα δικά του όρια αλλά και αυτά της ανοχής των υπολοίπων, γ. τον ρόλο της Ρωσίας σε πιθανή ένταση Συρίας-Τουρκίας, δ. το αν ο Άσαντ θα επιδιώξει να βάλει φρένο στην προσπάθεια δημιουργίας ζώνης ασφαλείας από την Τουρκία. (Υπενθυμίζεται ότι οι χερσαίες δυνάμεις που διεξάγουν την τουρκική επιχείρηση αποτελούνται από Σύρους αντικαθεστωτικούς που συμμετέχουν μεταξύ άλλων στον FSA).
Του Ζήνωνα Τζιάρρα