Η κατάληψη της αεροπορικής βάσης της al-Watiya στη Λιβύη από τις δυνάμεις του GNA αποτελεί κομβική εξέλιξη στο συνεχιζόμενο λιβυκό εμφύλιο και στην ιδιότυπη αυτή αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης της Τρίπολης και του Libyan National Army (LNA) υπό τον στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ. Αν και κομβικής σημασίας, στα πλαίσια της γενικευμένης, μετά τις 26 Μαρτίου αντεπίθεσης του GNA –υπό την σταθερή στρατιωτική αρωγή και ποιοτική αναβάθμιση της Τουρκίας, η πτώση της βάσης δεν σηματοδοτεί κανενός είδους νίκη για καμία πλευρά. Τουναντίον αναδεικνύει αυτό που επισημάνθηκε πολλάκις από το Geopolitical Cyprus (βλ. π.χ. εδώ και εδώ). Ότι ο πόλεμος, τις επόμενες εβδομάδες, θα ενταθεί –μαζί με την ενίσχυση των δύο αντιμαχόμενων πλευρών από τους κύριους εξωτερικούς υποστηρικτές τους (Τουρκία VS Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα).
Ωστόσο η κατάληψη της βάσης από τις δυνάμεις της Τρίπολης εξάγει επιμέρους ποιοτικά συμπεράσματα ενώ εμπεριέχει και υψηλού συμβολισμού μηνύματα.
Χαστούκι στο γόητρο του MbZ
Το βασικό γεωπολιτικό μήνυμα απεστάλη από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς τον Μοχάμεντ Μπιν Ζάγιεντ (MbZ), βασικό υποστηρικτή και χρηματοδότη του Χάφταρ. Η περιφερειακή αυτή σύγκρουση μεταξύ Τουρκίας και Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων με επίκεντρο τη Λιβύη είναι εξίσου γεωπολιτική (περιφερειακός ανταγωνισμός ισχύος) και ιδεολογική (τουρκική εκδοχή του πολιτικού Ισλάμ VS «μοναρχισμός του Κόλπου»). Τι συνέβη στη Watiya; Ένα τουρκικό drone εγχώριας τουρκικής παραγωγής, κατέστρεψε ένα εξελιγμένο, ρωσικής κατασκευής, ΑΑ σύστημα (Pantsir S-1) από αυτά που το Άμπου Ντάμπι έχει στείλει στα πλαίσια μιας τεράστιας εκστρατείας στήριξης του Χάφταρ με αποστολή πολεμικού υλικού αξίας εκατομμυρίων. Ακόμη κι αν το χτύπημα στη βάση δεν το επέφερε η χρήση τουρκικού drone, τότε, ακόμη ισχυρότερα, θα μπορούσε να έχει προέλθει από τουρκικό πλοίο που δρα στα ανοικτά της Λιβύης με το μήνυμα εδώ να έχει ακόμη μεγαλύτερη σημασία για όλα τα εμπλεκόμενα κράτη της ανατολικής Μεσογείου αλλά και για τις δυνατότητες των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.
Ο GNA καταλαμβάνοντας τη βάση και ποζάροντας μπροστά από ένα άθικτο Pantsir S-1 (διαρρέοντας μάλιστα και φωτογραφίες με το manual χρήσης του (βλ. φωτό πιο κάτω), άγνωστο σε κράτη μέλη του ΝΑΤΟ) δημιούργησε πονοκέφαλο όχι μόνο στη Μόσχα (σ.σ. τονίσαμε τον ρόλο της Ρωσίας σε παλιότερες αναλύσεις μας) αλλά εξυπηρέτησε και το αφήγημα της Άγκυρας –η οποία κατηγορείται μονομερώς για άρση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη από τις φιλο-Χαφταρικές δυνάμεις. Εφεξής οποιαδήποτε προσέγγιση προς το τελευταίο από την διεθνή κοινότητα θα βρίσκει αντίλογο σε επίπεδο επιχειρηματολογίας από την Άγκυρα, με το δάχτυλο να καταδεικνύει τον ρόλο των ΗΑΕ και του MbZ στη σύγκρουση της Λιβύης και στην αποστολή οπλισμού.
Τι να αναμένουμε
Η πτώση της Watiya δεν σηματοδοτεί ούτε το τέλος του πολέμου αλλά ούτε και την επικράτηση κάποιου εκ των αντιμαχόμενων μερών στη Λιβύη. Ωστόσο η στρατηγικής και σημειολογικής σημασίας πτώση της βάσης απομακρύνει περαιτέρω το ενδεχόμενο της κατάληψης της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Χάφταρ και δίνει την πρωτοβουλία των κινήσεων επί του πεδίου στις δυνάμεις του GNA. Οι δυνάμεις του τελευταίου φαίνεται να έχουν προχωρήσει νοτιότερα καταλαμβάνοντας, αμαχητί, και τις πόλεις Badr και Tiji, νοτίως της βάσης διασφαλίζοντας το παραλιακό μέτωπο και επιτρέποντας την στρατιωτική ενίσχυση τoυ στρατιωτικού μετώπου στη Tarhuna (βλ. χάρτη). Θα ήταν πολύ νωρίς για να μιλήσουμε για στρατιωτική αξιοποίηση της βάσης Watiya από τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
Πολιορκία της Tarhuna
Αν αληθεύουν οι ανακοινώσεις του LNA για απομάκρυνσή του από το νότιο μέτωπο της Τρίπολης τότε ο επόμενος μεγάλος σταθμός στη σύγκρουση στη Λιβύη θα είναι η πολιορκία της Tarhuna από τον GNA προκειμένου να καταληφθεί πλήρως και να διασφαλιστεί, και δεδομένα, η σωτηρία της Τρίπολης από την απειλή του LNA. Δεδομένου ότι πρόκειται για μια πόλη 250.000 κατοίκων, η πολιορκία αυτή θα διαρκέσει, λογικά, πολύ και θα είναι μεγάλης έντασης. Σενάριο που ενισχύεται και από την αδιάκοπη στήριξη τόσο του LNA όσο και του GNA από εξωτερικούς δρώντες σε οπλισμό. Αν η πολιορκία συμβεί, τότε αυτό που πρέπει να αναμένει κανείς από την τουρκική αρωγή στον GNA θα ήταν η παρενόχληση των γραμμών ανεφοδιασμού του LNA μεταξύ Bani Walid (σ.σ. να τονίσουμε πως είναι πόλη επί της ερήμου) και Tarhuna. Η πολιορκία της Tarhuna πάντως θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρή ανθρωπιστική κρίση, μεγάλες απώλειες και σίγουρα ακρότητες –από κάθε πλευρά (σ.σ. μέρος της τοπικής φρουράς που υποστηρίζει τον LNA στη πόλη είναι δυνάμεις της 9th Brigade ή “Κaniyat” μιας militia που έχει κατηγορηθεί στο παρελθόν για εκτελέσεις αμάχων κι άλλα εγκλήματα πολέμου, ενώ δυνάμεις του GNA απαρτίζονται από κατοίκους της Tarhuna που έχουν εκτοπιστεί). Το μόνο σίγουρο είναι πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί αυξάνοντας την πίεση τόσο προς την πλευρά του στρατηγού Χαλίφα Χάφταρ όσο και προς την διεθνή κοινότητα για την υπογραφή μιας ανακωχής και την εξεύρεση μιας νέας φόρμουλας διπλωματικής διευθέτησης υπό την μορφή μιας νέας διάσκεψης.
Πριν από αυτό όμως σίγουρα θα μας απασχολήσει, πάλι, σειρά «εξωτικών αποστολών» οπλικών συστημάτων προς την Λιβύη από κάθε πλευρά και φυσικά ένας συνεχιζόμενος πόλεμος πληροφοριών και προπαγάνδας από κάθε πλευρά. Ας εστιάσουμε όμως στην μεγάλη εικόνα. Και η μεγάλη εικόνα είναι πως η Λιβύη δεν έχει διχοτομηθεί ακόμη (μια τέτοια δυναμική θα πάρει χρόνια). Πως ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ δεν έχει αποδομηθεί, τουλάχιστον, πλήρως ακόμη και, τέλος, πως ο πόλεμος θα συνεχιστεί με λιγότερη ή μεγαλύτερη ένταση.
Του Γιάννη Ιωάννου